Zaczepy

Co jest czym w zamku, czyli garść podstaw teoretycznych

Klasyczny zamek, który każdy doskonale zna z drzwi wejściowych czy wewnętrznych (np. do pokoju), składa się zasadniczo z dwóch elementów: zaczepu oraz kasety z właściwą wkładką, klamką oraz mechanizmem. Zaczep jest montowany na ościeżnicy i ma za zadanie współpracę z języczkiem, czyli ruchomym elementem (najczęściej połączonym z mechanizmem klamki i głównego zamka), który – wchodząc w otwór zaczepu – powoduje blokadę drzwi. Najprostsze zaczepy, mające postać odpowiednio wyprofilowanej blaszki o rozstawie i ilości otworów dostosowanych do rodzaju współpracującej kasety, nie pozwalają jednak na sterowanie otwieraniem i zamykaniem drzwi w sposób inny, niż mechaniczny (ręczny). Dlatego w systemach kontroli dostępu stosuje się elektrozaczepy. Są to mechanizmy wyposażone w elektromagnes, pozwalający zapadce współpracującej np. z języczkiem na „chowanie się” do wnętrza obudowy zaczepu.

Parametry mechaniczne elektrozaczepów

Podstawowymi parametrami, określającymi właściwości mechaniczne, są oczywiście wymiary i kształt obudowy zaczepu, a także sposób jego montażu. Właściwy dobór elektrozaczepu wymaga ustalenia rozmiarów gniazda montażowego, jakie zostało przewidziane lub może być wykonane przed instalacją elementu. Niektóre zaczepy dostosowane zostały do konkretnej orientacji drzwi (prawych lub lewych), inne mogą współpracować z dowolnym skrzydłem (a nawet z drzwiami dwuskrzydłowymi). Bardzo ważny parametr to sposób działania – typowe elektrozaczepy mają konstrukcję NC (normalnie zamknięte), jednak niektóre elektrozamki (np. rygle) mają budowę normalnie otwartą (NO). Inne parametry – np. dopuszczalne obciążenie maksymalne – są istotne m.in. ze względów bezpieczeństwa (ryzyko forsowania drzwi, np. wyważania).

Podłączamy zaczep do zasilania

Z punktu widzenia elektronika czy elektryka, którego zadaniem jest podłączenie elektrozaczepu do instalacji, najważniejsze parametry stanowią: napięcie zasilania oraz natężenie prądu cewki. Niektóre zaczepy mogą współpracować tylko z konkretnym rodzajem napięcia (przemienne – AC lub stałe – DC), inne akceptują dowolne z nich. Szczególnie istotna okazuje się zawsze właściwa wartość napięcia – zbyt niska może spowodować samoczynne otwieranie się zamka, zaś zbyt wysoka – przegrzanie lub w najgorszym przypadku przepalenie cewki (nie wspominając o ryzyku pożarowym). W przypadku zaczepów NC, maksymalny czas otwarcia jest także ograniczony z uwagi na ryzyko przegrzania cewki, dlatego nie należy przekraczać dopuszczalnego czasu pracy ciągłej. Wartość natężenia prądu zasilania elektromagnesu wynika z rezystancji cewki oraz zastosowanego napięcia – producent podaje dla każdego zaczepu stosowną informację na ten temat.