Spis treści:
Lutowanie to metoda łączenia metalowych elementów za pomocą spoiwa, którego temperatura topnienia jest niższa od temperatury topnienia łączonych elementów. Najczęściej wykorzystuje się je w elektronice i elektryce. Podpowiadamy co i jak – z tym artykułem nic Was nie zaskoczy.
Do lutowania potrzebne są specjalistyczne narzędzia – przede wszystkim odpowiednia lutownica z oprzyrządowaniem oraz spoiwo, które najczęściej stanowi cyna. Co warto wiedzieć o tych urządzeniach, żeby dokonać dobrego wyboru? Jak wybrać lutownicę i stację lutowniczą?
Typ lutownicy
Dobór lutownicy powinien zależeć od charakteru wykonywanych prac i od ich przewidywanej częstotliwości. Narzędzia do lutowania elektroniki muszą być precyzyjne – tego kryterium nie spełni raczej lutownica gazowa lub transformatorowa. Doskonale natomiast sprawdzi się lutownica grzałkowa (oporowa). Jest ona dostępna w wielu odmianach, które różnią się między sobą przede wszystkim możliwością precyzyjnej regulacji i stabilizacji temperatury.
Interesują Cię najlepsze stacje lutownicze? Ranking przygotowany przez nas z pewnością pomoże przy wyborze modelu, doskonale dopasowanego do naszych potrzeb.
Jaka lutownica na początek?
Na zakup podstawowej lutownicy zwykle decydują się osoby rozpoczynające swoją przygodę z elektroniką oraz studenci uczelni technicznych. Tego typu sprzęt powinien przede wszystkim umożliwiać rozgrzanie grota do temperatury, która pozwoli na stopienie cyny. Urządzenia dla początkujących nie muszą mieć możliwości precyzyjnego regulowania temperatury – najważniejsze, aby były bezpieczne i proste w obsłudze.
Najlepiej do tego typu celów sprawdzi się zwykła kolba lutownicza, wykonana przez sprawdzonego producenta, dbającego o zachowanie odpowiednich norm. Podczas jej wyboru warto zwrócić uwagę na to, czy przewód zasilający jest zabezpieczony na wypadek zetknięcia z rozgrzanymi elementami. Należy również zadbać o dobór odpowiedniego grota, który pozwoli na wygodne operowanie płynną cyną – najbardziej uniwersalnym kształtem na początek jest cienki stożek.
W przypadku lutownic kolbowatych, jedną z popularniejszych jest lutownica z kolbą oporową 60W. Ciekawą propozycją jest lutownica zasilana napięciem 5V z portu USB – ZD20U.
Elementy do lutowania dla początkujących
Na początku warto poznać w praktyce działanie podstawowych zasad elektroniki. Doskonałym sposobem na to jest kontakt z elementami przewlekanymi (THT – Through-Hole Technology). Łączenie tego typu części nie wymaga bardzo dużej precyzji i umożliwia zdobycie umiejętności, które będą przydatne przy wykonywaniu bardziej skomplikowanych zadań. Delikatne elementy elektroniczne, np. mikrokontrolery, są bardzo wrażliwe na zbyt wysokie temperatury. Duże elementy THT wolniej się nagrzewają, dlatego stanowią idealny materiał do nauki. Odpowiednio dobrany, niedrogi sprzęt w późniejszej fazie nauki może również posłużyć do lutowania niewielkich elementów elektronicznych wykonanych w technologii SMD.
Lutownica o większej precyzji
Jaka stacja lutownicza będzie dobrym wyborem dla osób bardziej zaawansowanych? Osoby, które poznały już podstawy elektroniki, powinny wybrać stacje lutownicze ze stabilizacją temperatury. Najczęściej mają one wbudowany mikrokontroler, który na bieżąco koryguje ustaloną temperaturę i stabilizuje ją z dokładnością do jednego lub kilku stopni Celsjusza. Dzięki temu ryzyko przypadkowego spalenia któregoś z elementów jest minimalizowane, a czas lutowania się skraca. Regulacja temperatury pozwala także na stosowanie spoiw, których temperatura topnienia jest inna od temperatury topnienia cyny. Dobra stacja lutownicza powinna charakteryzować się wykonaniem z wysokiej jakości elementów oraz trwałą konstrukcją.
Polecamy stację lutowniczą Zhaoxin 936DH – 75W z grzałką o mocy 75W oraz płynnie regulowaną temperaturą od 200 °C do 480 °C. Jako tańszą alternatywę, bez wyświetlacza proponujemy Zhaoxin 936AH – 75W. Dużą popularnością cieszy się również stacja od innego producenta: WEP 937D+ – 75W.
Stacje lutownicze Hot-Air
Jeśli zastanawiasz się, jaka lutownica do SMD będzie najlepsza, to polecamy zapoznać się z następującą propozycją. Zaawansowane stacje lutownicze bardzo często są wyposażone nie tylko w lutownicę kolbową, ale również w technologię Hot-Air, umożliwiającą operowanie gorącym powietrzem. Takie urządzenie szczególnie przyda się osobom lutującym elementy wykonane w technologii SMD. W odpowiednich miejscach na płytce drukowanej umieszcza się wtedy cynę, a na niej komponenty elektroniczne. Po skierowaniu na płytkę strumienia rozgrzanego powietrza elementy zostaną precyzyjnie zatopione w spoiwie.
Taki sprzęt doskonale sprawdza się również w momencie, kiedy zlutowany element wymaga rozlutowania i usunięcia z płytki. Przy próbach podejmowanych z pomocą lutownicy kolbowej bardzo często dochodzi do nieodwracalnych zniszczeń niewielkich elementów (nóżek lub pinów). Natomiast gorące powietrze z dyszy pozwoli na szybkie roztopienie spoiwa i usunięcie elementu pęsetą.
- Jedną z lepiej sprzedających się stacji z wyższej półki jest Zhaoxin 898DH z wentylatorem w kolbie – 760W.
- Jako alternatywę od innego producenta, polecamy Yihua 858D z wentylatorem w kolbie – 700W.
Jaka lutownica do elektroniki?
Decydując się na lutownicę do elektroniki, należy wziąć pod uwagę kilka najważniejszych czynników. Pierwszym z nich jest rodzaj sprzętu. Wyróżniamy następujące kategorie:
- lutownica HOT-AIR
- lutownica oporowa
- stacja lutownicza
Lutownica precyzyjna do elektroniki powinna cechować się cienkim, metalowym grotem, który dotrze nawet do najmniejszych elementów. Taka właśnie jest lutownica oporowa, zapewniająca szybkie i skupione działanie. Stacja lutownicza również będzie dobrym wyborem, gdyż ma możliwość regulacji bardzo zaawansowanych parametrów.
Jeśli nadal zastanawiasz się, jaka lutownica do precyzyjnego lutowania będzie najlepsza, to zdecyduj się na lutownicę oporową lub na profesjonalną stację lutowniczą.
Akcesoria do lutowania
Praca z lutownicą wymaga też wyposażenia się w kilka niezbędnych akcesoriów. Bardzo ważne jest, aby podczas lutowania mieć zawsze pod ręką wilgotną gąbkę lub inny przedmiot pełniący funkcję czyścika, który umożliwi utrzymanie grota w czystości. Bardzo przydatne są również narzędzia pozwalające usuwać rozgrzane spoiwo z lutowanego przedmiotu. Znakomicie sprawdza się w tym przypadku odsysacz lub plecionka. Groty powinny być dopasowane do danego modelu lutownicy. Warto posiadać kilka rodzajów takich końcówek, dzięki czemu łatwiej będzie dopasować narzędzia do trudniej dostępnych elementów do zlutowania.
Bardzo przydatne są również narzędzia pozwalające usuwać rozgrzane spoiwo z lutowanego przedmiotu – znakomicie sprawdza się w tym przypadku odsysacz lub plecionka.
Lutowanie jest niemożliwe bez odpowiedniego spoiwa. Najczęściej stosuje się w tym celu cynę lutowniczą. Zawiera ona dodatki topnika, które ułatwiają operowanie spoiwem w stanie płynnym. Warto posiadać również kalafonię (czyli żywicę), która pełni podobną funkcję jak topnik, ułatwiając zespalanie metalowych elementów z cyną.
Niezwykle przydatny jest stabilny trzymak lub niewielki statyw z uchwytami. Jest to tzw. trzecia ręka, dzięki której elektronik może trzymać w swojej ręce kolbę lutowniczą, w drugiej pęsetę z elementem do przylutowania, a na statywie płytkę drukowaną.
Jedna odpowiedź