Roboty edukacyjne – w jakim wieku zacząć i które modele wybrać?

Kiedy wprowadzić roboty do zabawy?

Tak naprawdę trudno jest jednoznacznie określić wiek, w którym dziecko jest gotowe do zabawy robotami. Wszystko zależne jest od indywidualnych uwarunkowań i tempa rozwoju dziecka, a przede wszystkim rodzaju robota. Zazwyczaj zakłada się, że odpowiednim momentem na wprowadzenie prostych robotów edukacyjnych jest początek wieku przedszkolnego około 3. roku życia. Wówczas dziecko potrafi już wykonywać proste czynności, na przykład używać przycisków, i może zacząć czerpać korzyści z zabawy z robotem. 

Istnieją również zabawki dla młodszych maluchów, w których przypadku większość walorów edukacyjnych wynika z samego aktu obserwowania zabawki.

Stadia rozwoju intelektualnego dziecka

Rodzaj robota powinien być dobrany do wieku i stadium rozwoju dziecka. Według koncepcji rozwoju intelektualnego stworzonej przez Jeana Piaget i uzupełnionej przez późniejszych naukowców, można wyróżnić pięć takich stadiów, z czego cztery przypadają na okres dzieciństwa. Do każdego etapu można dopasować odpowiednie roboty, które wspomogą rozwijanie najważniejszych w danym momencie umiejętności. Dlatego świadomość tego, jak przebiega rozwój dziecka, jest kluczowa podczas wybierania zabawek edukacyjnych – w tym również robotów.

Niemowlęctwo i bardzo wczesne dzieciństwo (od urodzenia do drugiego roku życia)

Stadium operacji konkretnych (inteligencji praktycznej)

Dziecko zaczyna poznawać otaczający go świat i z wolna rozumieć pojęcia i sytuacje takie jak istnienie ludzi i przedmiotów, następstwo czasowe wydarzeń czy odrębność dziecka (siebie) od środowiska. Uczy się naśladować cudze zachowania, operować przedmiotami i rozwijać umiejętności metodą “prób i błędów”. To jeszcze za wcześnie na zabawę z interaktywnymi robotami, ponieważ maluszek nie umie jeszcze świadomie wykonywać czynności pozwalających na kontrolowanie zabawki. Jakie robotyczne zabawki dla dzieci poniżej roku wybrać? Dobrze sprawdzą się natomiast modele, które można obserwować, naśladować lub po prostu chwytać. 

Wczesne dzieciństwo i okres przedszkolny (od trzeciego do szóstego roku życia)

Stadium przedoperacyjne (inteligencji reprezentującej)

Dziecko myśli za pomocą obrazów, jednak bardzo szybko rozwija się również jego umiejętność rozumienia języka i czynnego posługiwania się nim. Z wolna zaczyna rozumieć odrębność pojęcia i jego desygnatu (mama – słowo, ale i mama jako osoba). Przyswaja sobie także zasadę działania znaków i symboli (na przykład kij jako miecz w zabawie), a jego tok myślowy opiera się na zewnętrznych wydarzeniach zamiast na operacjach logicznych. Bardzo silna jest również skłonność do przypisywania przedmiotom i zwierzętom ludzkich cech. To doskonały moment, by wykorzystać do zabawy proste roboty wykonane przez dzieci, które mogą wspierać rozwój mowy, umiejętności społecznych, zdolności muzycznych czy liczenia.

Okres szkoły podstawowej (od siódmego do dwunastego roku życia)

Stadium operacji konkretnych

Dziecko potrafi już przyswajać pojęcia logiczne oraz myśleć hierarchicznie. Rozumie też relacje między ludźmi, zjawiskami czy przedmiotami. To świetny moment, by wprowadzić bardziej zaawansowane roboty do zabawy dla dzieci, na przykład uczące podstaw programowania czy języków obcych. Dziecko jest już także na tyle sprawne motorycznie i intelektualnie, by samodzielnie spróbować konstruowania robotów z gotowych części (na przykład z serii Lego).

Okres szkoły średniej i późniejszy (od dwunastego roku życia wzwyż)

Stadium operacji formalnych

Dziecko potrafi już wyciągać wnioski na podstawie informacji z otoczenia oraz własnych przemyśleń, umie też myśleć abstrakcyjnie, a jego dominującym rodzajem inteligencji staje się inteligencja werbalna.

Wyróżnia się również piąte stadium myślenia postformalnego, które zakłada zrozumienie relatywizmu wiedzy, myślenie twórcze oraz dialektyczność. Zazwyczaj jednak nie przypada ono na okres dzieciństwa i wczesnej młodości, dlatego w kontekście doboru zabawek edukacyjnych nie ma konieczności traktowania go osobno.

Jaki robot do zabawy dla dzieci wybrać? Na co zwrócić uwagę wybierając go?

Przed zdecydowaniem się na zakup jakiejkolwiek zabawki – w tym robota edukacyjnego – należy wziąć pod uwagę kilka czynników:

Bezpieczeństwo

Należy zawsze wybierać zabawki z pewnych źródeł, które są wyposażone w odpowiednie certyfikaty i atesty. Szczególnie uważać trzeba na “wyjątkowo atrakcyjne” oferty na anonimowych stronach internetowych i aukcjach, gdzie roboty edukacyjne sprzedawane są w cenie znacznie niższej od rynkowej wartości. Powinno się również bezwzględnie przestrzegać wskazań producenta dotyczących sposobu użytkowania, wieku dziecka czy konieczności nadzoru rodziców podczas zabawy. W przeciwnym razie może dojść do nieszczęścia, a w najmniej groźnym przypadku przynajmniej do uszkodzenia robota..