Spis treści:
Do czego służy lutownica? Tak mniej więcej, to odpowie prawie każdy – lutownica służy do lutowania. No właśnie, ale wiemy jak to jest z tym “mniej więcej”. Co dalej? Gdy pojmiesz już, na czym polega lutowanie, to stanie się to równie oczywiste, co opis lokówki i lodówki.
Lutowanie - co to właściwie jest? Prosto i zrozumiale
Masz w domu klej? W tubce lub w sztyfcie? Lutownica to narzędzie, które służy do łączenia elementów ze sobą. Można ją porównać do kleju, ale zamiast kleju używa się topiącego się metalu, a całość procesu to właśnie lutowanie.
Nawleczona w rolkę cienka nitka z cyny to zwykle pierwszy materiał, z którym mają do czynienia adepci lutowania – to właśnie ten czarodziejski kleik.
Cyna jest popularnym materiałem do lutowania, ponieważ ma niską temperaturę topnienia i jest łatwa w użyciu. Podczas lutowania ciepło z grzałki lutownicy rozpuszcza cynę, a ta następnie wypełnia przestrzeń między elementami, zwykle elektronicznymi, i po zastygnięciu tworzy trwałe połączenie. Cyna jest również stosowana w lutowaniu, ponieważ ma niskie właściwości korozyjne (nie rdzewieje łatwo) i nie reaguje z materiałami, z którymi jest stosowana. Znajdziemy ją także przy połączeniach mechanicznych w przemyśle. Połączenia lutownicze z wykorzystaniem cyny są elastyczne i odporne na drgania, co jest bardzo ważne w przypadku elementów elektronicznych, które często są narażone na wstrząsy i wibracje.
Aby zrozumieć podstawy lutowania, potrzebne będą sama lutownica, cyna lub pasta lutownicza i kalafonia ułatwiająca lutowanie. Zerknij też na kompleksowy, podzielony na 7 części zestaw do nauki lutowania FORBOT z kursem po polsku.
Budowa lutownicy w pigułce
Skoro rozumiemy, do czego ma służyć lutownica, to wypadałoby też znać podstawy tego, z czego się składa. Lutownica składa się z dwóch głównych części: grzałki i końcówki lutowniczej. Grzałka rozgrzewa końcówkę lutowniczą, aby metal w niej się stopił i można było go użyć do stworzenia połączenia. W codziennym lutowaniu powstają temperatury rzędu nawet do 420 stopni. Brzmi to trochę niepokojąco, ale tak jak nie dotykamy szyby w piekarniku podczas pieczenia sernika, tak i nie dotykamy gorących części lutownicy. Bywa, że i doświadczeni lutujący od czasu do czasu umieszczą rękę tam, gdzie nie trzeba. Zespół Botland zgodnie gwarantuje, że pieczenie zwykle trwa krótko, odbębniona lekcja zamienia się w nauczkę, aby być ostrożnym i precyzyjnym, a ślad zwykle znika po kilku tygodniach w zależności od właściwości regeneracyjnych skóry.
Lutownica w domu na co dzień
Lutownica do codziennego użytku brzmi dla wielu jak jakaś kompletna fikcja. Sama nazwa urządzenia wzbudza raczej skojarzenia z wyspecjalizowanymi pracami z zakresu elektryki, elektroniki i montażu. Owszem, lutownice i stacje lutownicze to sprzęt, który jest wykorzystywany przede wszystkim w celu łączenia elementów elektronicznych. Można jej jednak użyć w wielu innych sytuacjach takich jak:
- Naprawa urządzeń elektrycznych – jeśli usterka polega na uszkodzeniu lutu lub połączenia przewodów, to niedroga lutownica pozwoli na szybką i trwałą naprawę.
- Modelarstwo i majsterkowanie – lutownica przyda się przy budowie modeli, np. samochodów, dronów czy też w budowie różnego rodzaju konstrukcji.
- Naprawa biżuterii – jeśli jakaś zawieszka, kolczyk czy bransoletka uległa uszkodzeniu, to czasami wystarczy wziąć do ręki lutownicę, zamiast biec do jubilera. On zresztą najpewniej też ma ją w swoim warsztacie.
- Tworzenie biżuterii – lutownica przyda się również do tworzenia własnej biżuterii od podstaw z różnego rodzaju materiałów. Stąd blisko już do fascynujących projektów hobbystycznych DIY oraz małego biznesu rękodzieła.
- Praca z drutami – jeśli potrzebujesz zagiąć lub przyciąć drut, to lutownica może się okazać bardzo przydatnym narzędziem.
- Praca z innymi elementami metalowymi – lutownica pozwala na łączenie ze sobą elementów metalowych w celu stworzenia trwałej i stabilnej konstrukcji.
Lutownica jest bardzo przydatna przy budowie lub naprawie różnego rodzaju urządzeń elektronicznych takich jak telewizory, telefony komórkowe, komputery, radia czy rosnąca liczba zabawek posiadających elementy elektroniczne (na przykład RC). Oprócz elektroniki lutownice są również używane w innych branżach, takich jak modelarstwo czy złotnictwo, gdzie są wykorzystywane do łączenia małych elementów metalowych.
Wybór lutownicy. Jaką lutownicę wybrać i dlaczego?
Oto przekrojowy opis różnych rodzajów lutownic, który daje dość dobry pogląd na to, jaką warto wybrać do konkretnego zadania. Wymienione rodzaje nie wykluczają się wzajemnie, bo dla Waszej wygody przyjęliśmy mieszane kryteria podziału według typu i posiadanych funkcji.
- Lutownice przenośne – najbardziej popularne i najprostsze w użyciu lutownice. Składają się z podgrzewacza i końcówki lutowniczej, a ich moc wynosi zazwyczaj od 15 do 30 W. Są idealne do drobnych prac lutowniczych, takich jak lutowanie drutów, przewodów lub elementów elektronicznych. Wystarczy rzut okiem na zdjęcia, żeby zobaczyć, że zmieści się bezproblemowo nawet w reklamówce. Jeżeli szukasz lutownicy do drobnych prac, wybierz lutownicę ręczną o mocy około 25 W.
- Lutownice stacjonarne, czyli stacje lutownicze – charakterystyczne elektroniczne pudło z przewodem i przyrządem podobnym do lutownic przenośnych na końcu. Są używane do lutowania większych elementów lub powierzchni takich jak elementy mechaniczne lub metalowe. Wybierana najczęściej do lutowania elektroniki.
- Lutownice i stacje lutownicze z kontrolą temperatury – narzędzia lutownicze, które pozwalają na regulację temperatury podczas lutowania. W dobrej stacji lutowniczej to właściwie sprawa podstawowa. Dzięki temu możesz dopasować temperaturę do materiału, z którym pracujesz, co pozwala uniknąć przegrzania lub niedogrzania elementów.
- Lutownice bezprzewodowe – są to lutownice, które działają na baterie lub akumulatory. Dzięki temu możesz używać ich w miejscach, gdzie nie ma dostępu do źródła zasilania. Idealna do pracy w terenie lub w miejscach bez dostępu do zasilania.
- Lutownice gazowe – tu bez niespodzianek – działają na gaz. Sprawdzają się w pracy w trudno dostępnych miejscach lub do lutowania elementów metalowych lub mechanicznych.
- Lutownice hot air – na gorące powietrze. Idealne do precyzyjnego rozgrzewania pola lutowniczego charakteryzującego się zróżnicowaną wielkością.
Podstawowe parametry lutownicy
Bez znajomości tego, co na zwrócić uwagę przy wyborze, trudno będzie Ci cokolwiek ze sobą porównać. Przejrzyste specyfikacje techniczne w sklepie Botland na szczęście zawsze spieszą z pomocą. Sęk w tym, żeby wiedzieć, na co patrzeć, prawda?
- Moc – mierzona w watach (W), określa ilość energii, jaką lutownica jest w stanie dostarczyć do elementów, które ma połączyć. Im wyższa moc, tym szybciej lutownica się rozgrzewa i tym łatwiej można lutować elementy o większej grubości.
- Temperatura – mierzona w stopniach Celsjusza (°C), określa temperaturę, którą lutownica osiąga w trakcie pracy. Odpowiedni dobór temperatury zależy od rodzaju materiału, który ma być lutowany. Przykładowo do lutowania elementów elektronicznych zwykle stosuje się temperatury w zakresie od 300 do 400°C, natomiast do lutowania elementów metalowych można potrzebować temperatury powyżej 500°C. Ale to taka uwaga dla lepszego wyobrażenia skali wartości, z jakimi się pracuje.
- Typ końcówki lutowniczej – może być płaska, stożkowa, dłutowata lub innego kształtu, a wszystko zależy od rodzaju połączenia, jakie ma być wykonane. Na przykład płaska końcówka jest idealna do lutowania powierzchniowych elementów elektronicznych, podczas gdy dłutowata końcówka jest lepsza do lutowania przewodów.
- Regulacja temperatury – wspomnieliśmy już, jak ważna jest precyzyjna regulacja temperatury i dostosowanie sprzętu do różnych materiałów i zastosowań.
Na dziś odpuścimy sobie mocno techniczne opisy konkretnych rodzajów lutownic. Wiesz już to, co najważniejsze, aby zacząć. Zachęcamy do lektury artykułów Botland Blog dotyczących lutowania i zapoznania się z naszym asortymentem. Kolejne stopnie wtajemniczenia, takie jak szersza wiedza o lutownicach transformatorowych i akcesoriach, z pewnością przyda się nie tylko fachowcom!
