Spis treści:
Baterie w rozmiarze określanym jako R14 są spotykane znacznie rzadziej, niż popularne „paluszki” AA i AAA. Czy słusznie? A jeżeli nie, to do czego można je wykorzystać w elektronice?
Rynek elektrochemicznych źródeł energii jest niebywale zróżnicowany, a mnogość rodzajów baterii i akumulatorów, a także ich rozmiarów i parametrów elektrycznych, może przyprawić o zawrót głowy. Jak zawsze w takich przypadkach, w powszechnym użyciu jest tylko pewien wąski wycinek pełnej gamy baterii, a pozostałe są stosowane znacznie rzadziej lub nawet w ogóle niespotykane w normalnej sprzedaży detalicznej. Wśród najpopularniejszych baterii znajdują się oczywiście „paluszki” (w rozmiarze określanym jako AA lub R6) oraz ich nieco mniejsza odmiana (AAA, R03), a także 9-woltowe baterie, znane pod nazwą 6F22 oraz płaskie, pastylkowe baterie litowe typu CR2032. A co z bateriami R14, niegdyś tak popularnymi m.in. w rozmaitych modelach latarek? Dziś wyczerpująco odpowiemy sobie na to pytanie.
Oznaczenia baterii R14
Bateria określana mianem R14 doczekała się szeregu zróżnicowanych oznaczeń. Podany wcześniej skrót R14 odnosi się do normy IEC 60086-1 w jej starej wersji (sprzed 1990 roku).
Aktualizacja tego międzynarodowego standardu wywróciła dawniej stosowany sposób oznaczania baterii jednorazowych niemal „do góry nogami” – teraz poprawne oznakowanie naszego dzisiejszego bohatera brzmi „R26500”. I choć trudno się spodziewać, by to znacznie dłuższe określenie trafiło do potocznego języka, to warto mieć z tyłu głowy, że stosowana do dziś „R-czternastka” jest już – w świetle normy branżowej – przestarzała.
Mało tego – ten sam typ baterii bywa także nazywany mianem „C” lub nawet „Baby”, choć w naszym kraju raczej trudno spotkać kogoś, kto korzystałby z tego typu określeń. Warto natomiast dodać, że obok R14 możesz spotkać się jeszcze ze skrótem LR14 – choć obydwa rodzaje baterii wyglądają identycznie na pierwszy rzut oka (i faktycznie, nie różnią się pomiędzy sobą kształtem i wymiarami), to ich skład chemiczny oraz wynikające z niego parametry elektryczne, są diametralnie inne.
Baterie alkaliczne i zwykłe
„Zwykłe” baterie jednorazowe to określenie nieprecyzyjne, choć często używane w potocznym języku. W przypadku okrągłych ogniw o napięciu nominalnym 1.5 V dotyczy ono baterii cynkowo-węglowych – niedrogich, ale oferujących raczej przeciętną pojemność elektryczną i niezbyt dobrze radzących sobie z obciążeniem o większym poborze prądu. Znacznie lepsze – choć także wyraźnie droższe – są natomiast baterie alkaliczne, które (dla jednoznacznego odróżnienia od cynkowo-węglowych) zyskały wspomniany wcześniej przedrostek „L”. Baterie alkaliczne mają znacznie wyższą pojemność znamionową, a także niższą rezystancję wewnętrzną, co przekłada się na możliwość zasilania odbiorników o większym poborze energii. Co więcej, ogniwa alkaliczne dłużej zachowują trwałość podczas magazynowania, w porównaniu do ich „zwykłych” odpowiedników w tym samym rozmiarze.
Przykładowe parametry
Bateria R26500 ma średnicę korpusu równą 26,2 mm i długość 50 mm – jest zatem nieco mniejsza od ogniw R20 (R34615), których średnica wynosi 34,2 mm, a długość – 61,5 mm. Warto przy tym dodać, że o ile wymiar wzdłużny jest przeważnie utrzymywany z niewielką tolerancją, to średnica może nieco odbiegać od wartości nominalnej – przykładowo, bateria z serii LR14 Varta Industrial Pro ma średnicę 24,9 mm, czyli o 1,3 mm mniejszą od wymiaru standardowego. W normalnych sytuacjach nie ma to jednak większego znaczenia, gdyż koszyki do baterii z reguły są wyposażone w odpowiednie, elastyczne „skrzydełka”, dociskające baterię do podstawy uchwytu i utrzymujące ją we właściwym położeniu. Masa baterii jest przy tym stosunkowo niewielka i zazwyczaj wynosi około 70 gramów.
Dużo ważniejsze natomiast są parametry elektryczne. Napięcie nominalne ogniw R34615 wynosi 1,5 V, czyli dokładnie tyle samo, co w przypadku innych baterii walcowych, np. małych i zwykłych „paluszków”. Kwestia pojemności jest już zależna od konkretnej linii produktowej – przykładowo, wspomniana wcześniej bateria klasy przemysłowej (LR14 Varta Industrial Pro) ma pojemność aż 7800 mAh, czyli 7,8 amperogodziny, co odpowiada około 1/10 pojemności standardowego akumulatora samochodowego! Pamiętaj, że parametry elektryczne będą zupełnie inne dla akumulatorków o tym samym rozmiarze, a inne – dla baterii jednorazowych. Jako przykład możemy tutaj wskazać akumulatorek niklowo-wodorkowy (NiMH) EverActive Silver Line R14/C – jego napięcie znamionowe jest niższe o 300 mV i wynosi 1,2 V, zaś pojemność nominalna to 3500 mAh (minimalna wartość, deklarowana przez producenta, to 3000 mAh).
Wybierając baterie do urządzenia, które będzie pracować poza typowymi pomieszczeniami o warunkach pokojowych, warto zwrócić uwagę również na zakres temperatur pracy danego ogniwa. W przypadku omawianej serii profesjonalnej marki Varta, przedział ten zaczyna się już od -20°C i kończy na +50°C.
Zastosowania baterii R14
Duża pojemność, okupiona dość znacznymi rozmiarami baterii R14 sprawia, że są one stosowane głównie w większych urządzeniach przenośnych lub stacjonarnych, które – z uwagi na spory pobór prądu – nie nadają się do zasilania za pomocą mniejszych baterii, np. zwykłych „paluszków”. I tak, ogniwa R14 można znaleźć m.in. w radioodbiornikach (w tym tzw. radiach budowlanych), domofonach bezprzewodowych, turystycznych pompkach powietrza, wytwornicach baniek, latarkach, czy też rozmaitych zabawkach o dużym poborze energii (pralki, odkurzacze, miksery kuchenne, samochody itp.). Co ciekawe, z tego rodzaju ogniw korzystają nawet niektóre urządzenia pomiarowe – przykładem może być laboratoryjny miernik uniwersalny UT801 znanej marki UNI-T, który w warunkach braku zasilania sieciowego może pracować po podłączeniu ośmiu baterii R14. Warto także mieć na uwadze, że nasz dzisiejszy bohater świetnie nadaje się do zasilania rozmaitych projektów DIY – w sprzedaży dostępne są nawet specjalne koszyki (jeżeli szukasz akcesoriów do baterii, koniecznie sprawdź w sklepie Botland kategorię: Narzędzia i zasilanie → Zasilanie → Akcesoria do akumulatorów).
