Spis treści:
- 1 Wymiana pasty termoprzewodzącej krok po kroku
- 2 Nakładanie pasty termoprzewodzącej – zrób to dobrze!
- 3 Klej termoprzewodzący czy pasta termoprzewodząca
- 4 Krok 1 – dobór pasty termoprzewodzącej i jej wpływ na wydajność procesora
- 5 Krok 2 – wstępne przygotowanie stanowiska pracy i komputera
- 6 Krok 3 – demontaż elementów i usuwanie starej pasty
- 7 Krok 4 – nakładanie świeżej pasty termoprzewodzącej
- 8 Krok 5 - montaż powrotny
- 9 Uwagi końcowe
- 10 Wymiana pasty termoprzewodzącej – FAQ
Prawidłowa aplikacja pasty termoprzewodzącej warunkuje efektywność odprowadzania ciepła powstającego w wyniku pracy procesora.
Wymiana pasty termoprzewodzącej krok po kroku
W artykule omówimy poszczególne czynności związane z wymianą pasty termoprzewodzącej w głównym procesorze komputera klasy PC.
Nakładanie pasty termoprzewodzącej – zrób to dobrze!
Nakładanie pasty termoprzewodzącej jest jedną z najbardziej przydatnych umiejętności, jakimi powinien dysponować zarówno domorosły maker, jak i profesjonalnie przeszkolony monter komputerowych podzespołów. Wykonując nakładanie pasty termoprzewodzącej po raz pierwszy warto zapoznać się z wszelkimi szczegółami dotyczącymi tego procesu, aby wszystko wykonać prawidłowo i zminimalizować ryzyko uszkodzenia podzespołów komputera.
Klej termoprzewodzący czy pasta termoprzewodząca
Nie warto się śpieszyć, bo w pośpiechu… można choćby pastę termoprzewodzącą pomylić z popularnym klejem termoprzewodzącym. A różnice są istotne. Na pierwszy rzut oka klej termoprzewodzący jest zwykle przezroczysty lub biały, a pasta termoprzewodząca jest koloru białego lub szarego, ale oprócz tego czysto wizualnego szczegółu obie te substancje różnią się względem siebie konsystencją oraz celem stosowania.
- Klej termoprzewodzący ma za zadanie utworzyć trwałe połączenie fizyczne pomiędzy układem scalonym (np. procesorem, ale mogą to być także tranzystory i końcówki mocy) a radiatorem. Zanim zaczniemy korzystać z naszego urządzenia, w którym dokonaliśmy montażu na klej termoprzewodzący, musimy odczekać około jednej doby na całkowite zawiązanie spoiny.
- Pasta termoprzewodząca nie ma właściwości wiążących tak jak kleje, ale ma za zadanie zwiększyć przewodnictwo cieplne pomiędzy układem scalonym a radiatorem. Konsystencja pasty termoprzewodzącej jest zbliżona do pasty do zębów. W odróżnieniu od aplikacji kleju termoprzewodzącego pasta termoprzewodząca nie wymaga schnięcia. Najczęstszymi powodami, dla których aplikujemy świeżą pastę termoprzewodzącą, jest upgrade chipsetu płyty głównej, wymiana uszkodzonych elementów lub okresowa konserwacja osprzętu, w którym chcemy wymienić starą, wieloletnią pastę na jej świeżą porcję.
Krok 1 – dobór pasty termoprzewodzącej i jej wpływ na wydajność procesora
W wielu przypadkach ciepło jest naturalnie występującym efektem ubocznym pracy urządzeń elektronicznych, który wynika ze strat mocy. Oczywiście, gdybyśmy mówili o grzejnikach elektrycznych, to można by było powiedzieć, że te urządzenia odznaczają się bardzo wysoką sprawnością. Natomiast w przypadku układów scalonych, takich jak np. procesory, im więcej ciepła, tym niższa sprawność układu, co będzie poważnie rzutowało na efektywność pracy komputera, zwłaszcza, kiedy procesor jest wysoce obciążony, np. podczas oglądania filmów w jakości 4K lub podczas grania w gry wymagające pod względem parametrów osprzętu.
Oprócz odpowiednio dobranego układu chłodzenia, obejmującego radiator, wentylator i w bardziej zaawansowanych konstrukcjach – instalację ciekłego azotu, kluczową rolę pełni odpowiedni dobór pasty termoprzewodzącej i sposób jej nałożenia. Źle wykonana aplikacja pasty termoprzewodzącej, może spowodować lokalne przegrzewanie obudowy procesora i jego uszkodzenie.
Większość radiatorów chłodzących procesor ma fabrycznie naniesioną warstwę pasty termoprzewodzącej, ale kiedy jej nie ma – nie musimy od razu zlecać aplikacji pasty profesjonalnemu serwisowi, a możemy to zadanie wykonać we własnym zakresie. Nie warto oszczędzać na paście – typowo, im droższa tym lepsza. W tej sytuacji znakomitym wyborem będzie jedna z past termoprzewodzących z oferty polskiej firmy AG TermoPasty, np. AG Extreme. Pasty termoprzewodzące oferowane przez producenta bardzo dobrze chronią elementy przed działaniem niekorzystnych warunków środowiskowych i odznaczają się bardzo dobrymi właściwościami termoprzewodzącymi i prostą aplikacją – występują w postaci strzykawki, która umożliwia precyzyjne i równomierne nanoszenie pasty. Jeśli już nabyliście odpowiednią pastę termoprzewodzącą, to… do dzieła!
pasty termoprzewodzące AG
Krok 2 – wstępne przygotowanie stanowiska pracy i komputera
Zanim przystąpimy do aplikacji pasty termoprzewodzącej, musimy odpowiednio przygotować nasz komputer. Wyłączamy napięcie zasilania i odłączamy przewód zasilający od jednostki centralnej (lub w przypadku notebooków – zasilacz zewnętrzny). Z uwagi na możliwość wystąpienia wyładowań elektrostatycznych, które mogą uszkodzić elektronikę, należy położyć komputer na stole z matą antystatyczną połączoną przewodowo z potencjałem ziemi (np. styk uziemienia ochronnego w gnieździe elektrycznym 230V). Tak samo należy założyć opaskę antystatyczną na rękę lub nogę i połączyć ją z uziemieniem, aby pozbyć się ładunków statycznych z własnego ciała.
Krok 3 – demontaż elementów i usuwanie starej pasty
W kolejnym kroku otwieramy obudowę komputera. Jeśli dostęp do płyty głównej, karty graficznej lub innego podzespołu jest utrudniony, to najlepiej wówczas tymczasowo wymontować płytę PCB zawierającą interesujący nas element i zamontować ją ponownie po zakończeniu aplikacji pasty. Następnie odłączamy przewody wentylatora chłodzącego i odkręcamy go wraz z radiatorem. Teraz musimy wyczyścić powierzchnie styku – zarówno radiatora, jak i procesora ze starej pasty.
Jeśli pasta jest mocno zaschnięta, to możemy wspomóc się płaskim wkrętakiem lub skrobakami do serwisu płytek PCB. Zdrapywanie zaschniętych resztek pasty należy wykonywać ostrożnie, aby nie porysować powierzchni radiatora i procesora! Aby precyzyjnie wyczyścić powierzchnię z pasty, najlepiej skorzystać z alkoholu izopropylowego oraz ściereczki z mikrofibry. Prawidłowo wyczyszczona powierzchnia powinna być błyszcząca.
Krok 4 – nakładanie świeżej pasty termoprzewodzącej
Po wyczyszczeniu powierzchni, ale jeszcze przed nałożeniem świeżej porcji pasty termoprzewodzącej na powierzchnię obudowy procesora, upewnijmy się, że komponent poddawany smarowaniu jest solidnie zamontowany na płycie głównej, tj. jest unieruchomiony. Teraz możemy przystąpić do właściwego procesu nałożenia pasty termoprzewodzącej.
Najbardziej popularne są dwa sposoby nakładania, tj. na “ziarnko grochu” i na “krzyż”. W pierwszej z tych dwóch metod, nakładamy na środek powierzchni pastę w ilości zbliżonej do objętości ziarenka grochu. Aby zaaplikować odpowiednią ilość pasty, zwróćmy uwagę na średnicę kondensatorów umieszczonych w pobliżu procesora. Następnie przyciskamy radiator do tej powierzchni tak, aby pasta została na niej równomiernie rozprowadzona, ale nie należy przykładać zbyt dużej siły, ponieważ możemy uszkodzić osprzęt na płycie głównej. Zaletą tej metody przy jej prawidłowym wykorzystaniu, jest znacznie zminimalizowane ryzyko zmarnowania nadmiernej ilości pasty oraz skuteczne rozprowadzenie po całej powierzchni. Druga metoda, która jest również bezpieczna, polega na rozprowadzeniu pasty po powierzchni procesora “na krzyż”, tj. dwie linie proste przecinające się ze sobą po środku, które łączą ze sobą przeciwległe wierzchołki obudowy procesora.
Nakładając pastę termoprzewodzącą w ten sposób należy robić to uważnie – tak, aby nie rozprowadzić pasty poza obrysem obudowy procesora i zostawić kilka milimetrów rezerwy. Następnie dociskamy radiator do posmarowanej powierzchni tak, aby uzyskać w miarę możliwości jednorodny rozkład siły nacisku przy prostopadłym ułożeniu osi, wzdłuż której przyciskamy.
Krok 5 - montaż powrotny
Jeśli już zakończyliśmy właściwy proces nakładania pasty termoprzewodzącej, to możemy złożyć ponownie osprzęt, który zdemontowaliśmy. Wszystko należy wykonać w odwrotnej kolejności względem procesu demontażu. Jeśli podczas nakładania pasty doszło do zabrudzenia podzespołów sąsiadujących z procesorem, wystarczy je przetrzeć listkiem ręcznika papierowego.
Uwagi końcowe
Przedstawione w artykule metody nakładania pasty termoprzewodzącej są najbardziej sprawdzone i zaufane, ale nie są to jedyne metody. Uwaga jeszcze na ilość – należy dobrać odpowiednią ilość pasty. Jeśli nałożymy jej za mało, wówczas mogą wystąpić problemy z efektywnością odprowadzania ciepła, przez co procesor, karta graficzna, lub inne elementy będą wykazywały tendencje do szybszego przegrzewania się i obniżonej wydajności. Natomiast jeśli nałożymy za dużo pasty, to odprowadzanie ciepła będzie działać znakomicie, ale w pobliżu elementu nasmarowanego pastą możemy zwyczajnie wybrudzić elementy sąsiadujące, a z uwagi na trudny dostęp możemy mieć problem z ich późniejszym wyczyszczeniem. Jeżeli tak się stąło, to pędzelek ESD oraz alkohol izopropylowy (IPA) powinny załatwić sprawę.
