Spis treści:
Spalony bezpiecznik to jeden z częstych problemów, które mogą pojawić się w domowej lub samochodowej instalacji elektrycznej. Sprawdź, jak go rozpoznać i naprawić.
Czym jest bezpiecznik i gdzie się go stosuje?
Bezpiecznik elektryczny to jeden z najczęściej wykorzystywanych elementów w architekturze instalacji elektrycznych (na przykład domowych lub samochodowych). Pełni on funkcję zabezpieczenia chroniącego przed nadmiernym obciążeniem, czyli zbyt wysokim przepływem prądu w określonym czasie. W przypadku, gdy wartość natężenia przekracza określoną granicę, dalszy przepływ prądu zostaje wstrzymany.
Główną funkcją bezpiecznika elektrycznego jest ochrona infrastruktury sieci oraz jej użytkowników przed negatywnymi skutkami nadmiernego przepływu energii elektrycznej, czyli na przykład pożarem czy porażeniem prądem. Ponadto bezpieczniki do pewnego stopnia chronią podłączone do sieci urządzenia elektryczne i elektroniczne, zabezpieczając je przed przeciążeniem czy zwarciem.
Budowa bezpiecznika
Jednym z najpopularniejszych i najczęściej wykorzystywanych rodzajów bezpieczników elektrycznych są bezpieczniki z wkładką topikową. Wewnątrz takiego elementu znajduje się specjalny wkład wykonany z przewodnika elektrycznego o ściśle określonej odporności na przepływ prądu elektrycznego w danym czasie. Jeśli wartość ta zostaje przekroczona, wkładka ulega stopieniu, co powoduje, że obwód elektryczny zostaje przerwany.
Jak rozpoznać spalony bezpiecznik?
Niedziałający obwód elektryczny w domowej lub samochodowej instalacji elektrycznej może świadczyć o spalonym bezpieczniku. Po zlokalizowaniu potencjalnego miejsca usterki oraz bezpiecznika, który może być za nią odpowiedzialny, można sprawdzić działanie tego elementu na kilka sposobów.
Wygląd i zapach
Przepalony bezpiecznik topikowy, szczególnie w przypadku elementów instalacji samochodowej, które mają przezroczyste obudowy, będzie pociemniały. Ponadto może wydzielać zapach spalenizny.
Testowanie bezpiecznika testerem ciągłości obwodu elektrycznego
Jeśli po wyglądzie zewnętrznym nie da się jednoznacznie określić, czy bezpiecznik jest przepalony, można przetestować go miernikiem ciągłości obwodu elektrycznego. W tym celu należy połączyć styki pomiarowe z wyprowadzeniami bezpiecznika, a następnie uruchomić test. Jeśli bezpiecznik jest sprawny, obwód nie będzie przerwany, co powinno zostać zasygnalizowane przez miernik sygnałem dźwiękowym lub odpowiednim komunikatem.
Testowanie bezpiecznika miernikiem rezystancji
Sprawdzenie potencjalnie spalonego bezpiecznika możliwe jest również za pomocą miernika rezystancji. Po przyłożeniu sond pomiarowych do wyprowadzeń bezpiecznika należy uruchomić pomiar rezystancji. Jeśli wartość oporu elektrycznego jest bardzo wysoka lub urządzenie informuje o nieciągłości obwodu, bezpiecznik jest spalony. W innym przypadku wartość rezystancji powinna być zgodna ze znamionowym oporem bezpiecznika deklarowanym przez producenta.
Wymiana spalonego bezpiecznika w samochodzie
Wymiana spalonego bezpiecznika w samochodzie może być wykonana w warsztacie lub samodzielnie przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności (przy wyłączonym silniku!). Na początku należy zlokalizować przepalony bezpiecznik. Wszystkie bezpieczniki elektryczne w samochodach znajdują się w specjalnych skrzynkach, które w zależności od modelu pojazdu oraz rodzaju chronionego obwodu elektrycznego mogą być umieszczone pod maską, poniżej deski rozdzielczej, pod fotelem pasażera czy w bagażniku (w razie wątpliwości należy sprawdzić położenie odpowiedniej skrzynki w instrukcji obsługi auta).
Po otwarciu skrzynki należy zlokalizować uszkodzony bezpiecznik za pomocą podanych przez nas metod (elementy można wyjmować z gniazd i zamontować ponownie, wykorzystując specjalny chwytak, który najczęściej znajduje się w skrzynce). Po zidentyfikowaniu spalonego bezpiecznika należy wymienić go na nowy, pamiętając, by był to element o takich samych parametrach – najczęściej weryfikuje się to za pomocą standardowych oznaczeń kolorystycznych stosowanych przez producentów, stosowna informacja powinna być również umieszczona na opakowaniu bezpiecznika.
Uwaga!
Powtarzający się problem ze spalonymi bezpiecznikami w samochodzie, szczególnie jeśli dotyczy jednego obwodu elektrycznego, może świadczyć o nieprawidłowo działającej instalacji. W takim przypadku należy bezwzględnie udać się do mechanika.
Wymiana spalonego bezpiecznika w mieszkaniu
W domowych instalacjach elektrycznych najczęściej znajdują się bezpieczniki topikowe typu D z gwintem E27, wykorzystujące wymienne korki (wkładki topikowe). Spalony bezpiecznik w domu można wymienić samodzielnie, trzeba jednak zachować przy tym odpowiednie środki ostrożności. Po zlokalizowaniu uszkodzonego bezpiecznika należy wyłączyć zasilanie i ostrożnie wykręcić wkładkę topikową (jeśli do przepalenia doszło niedawno, trzeba uważać, ponieważ może być jeszcze gorąca).
Następnie na jej miejsce trzeba wkręcić nowy korek (wkładkę topikową) o odpowiednich parametrach. Wartość prądu znamionowego wkładki można odczytać na podstawie oznaczeń kolorystycznych lub liczbowych. Podstawową jednostką wykorzystywaną do oznaczania bezpieczników topikowych z gwintem E27 jest amper.
