Spis treści:
Co to jest rurka termokurczliwa?
Rurki termokurczliwe, znane również jako folie termokurczliwe lub koszulki termokurczliwe do kabli, to rodzaj tubek z tworzywa sztucznego, które kurczą się pod wpływem ciepła. Nazwa odnosi się do faktu, że rurki są zaprojektowane tak, aby stawały się sztywne po przyłożeniu ciepła, co zapewnia trwałą powłokę ochronną. Rurki termokurczliwe znajdziemy zarówno w doraźnych, domowych zastosowaniach, jak i w profesjonalnych instalacjach. Oto niektóre z nich:
- Izolacja elektryczna – na przykład w celu naprawy uszkodzonego lub odsłoniętego odcinka przewodu.
- Ochrona – przed kurzem, chemikaliami czy wilgocią.
- Wzmocnienie – zmniejszenie naprężenia wywieranego przez naprężone kable.
- Łączenie wielu przewodów w jedną całość.
- Identyfikacja – szeroka gama dostępnych kolorów pozwala na łatwe rozróżnianie.
Jak używać rurki termokurczliwej
Rozpoczynamy od wybrania rurki o odpowiednim rozmiarze i właściwym współczynniku obkurczenia. Powinna w dopasowany sposób przykrywać przewód lub komponenty przed obkurczeniem, aby zapewnić szczelne dopasowanie.
To ważne, bo po aplikacji będzie ona przylegać tak na całej swojej szerokości, jak i długości. Jeśli elementy, które mają być pokryte, mogą zmienić rozmiar po zastosowaniu, upewnij się, że rurka ma wystarczającą rozszerzalność.
Można to zrobić porównując jej średnicę po skurczeniu z rozmiarem przed skurczeniem. Sprawdź zalecaną temperaturę nagrzewania rurki, aby uniknąć nierównomiernego nałożenia lub stopienia.
Odetnij odpowiednią długość rurki – wystarczą do tego standardowe nożyczki, choć im bardziej precyzyjne, tym lepiej – i połóż lub nasuń ją na elementy docelowe. Teraz czas na podgrzanie folii termokurczliwej. Możesz to zrobić za pomocą ręcznej opalarki. Jeśli używasz pistoletu, “przesuwaj” ciepło tam i z powrotem po rurce, jednocześnie unikając zawieszenia w jednym miejscu, aby zminimalizować ryzyko poparzenia. Kontynuuj, aż owijka zostanie szczelnie zabezpieczona.
Jeszcze wersja dla wnikliwych. Współczynnik obkurczenia jest wyrażany jako ułamek lub procent i wskazuje, ile procent lub jaką część początkowego rozmiaru materiału zmienia się w wyniku zmiany temperatury. Na przykład, jeśli początkowy kawałek metalu miał długość 10 centymetrów i po podgrzaniu do wyższej temperatury jego długość zmniejszyła się do 9 centymetrów, współczynnik obkurczenia można obliczyć jako 10%.
Współczynnik obkurczenia jest szczególnie istotny w bardziej zaawansowanych zastosowaniach, ponieważ pomaga inżynierom i projektantom przewidzieć, jak materiał zareaguje na zmiany temperatury i zwrócić uwagę na ewentualne problemy związane z rozszerzalnością cieplną. Jest również używany do dokładnych pomiarów i kalibracji w różnych dziedzinach, takich jak metrologia czy projektowanie układów mechanicznych – ale spokojnie, to nie inżynieria kosmiczna.
Popularne materiały rurek i koszulek termokurczliwych
Ilość termoplastików jest ogromna, a liczba dostępnych rodzajów ciągle zwiększa się wraz z postępem w dziedzinie chemii i inżynierii materiałowej. Nie jest możliwe podanie dokładnej liczby dostępnych materiałów, ale można powiedzieć, że jest ich wiele setek, a nawet tysięcy. A jak to wygląda w koszulkach termokurczliwych?
Poliolefina jest najpopularniejszym materiałem do produkcji rurek termokurczliwych ze względu na odporność termiczną. Choć droższa niż PVC, o którym za chwilę, to jest w stanie wytrzymać temperatury nawet do 125-135°C. Ta właściwość czyni ją idealną do zastosowań produkcyjnych, przemysłowych i mechanicznych z wysokimi temperaturami roboczymi. Właściwie rzecz biorąc jest to grupa polimerów (poliolefiny).
Rurka nie może ślizgać w krytycznych warunkach, więc producenci stworzyli poliolefinowe rurki termokurczliwe z samoprzylepną warstwą wewnętrzną, która topi się i przylega do przewodów i komponentów wewnątrz. Wypełnia tym samym pustą przestrzeń i zapewnia ścisłe dopasowanie. Dodany klej zapewnia zwiększoną ochronę przed wilgocią i trudnymi warunkami.
PVC jest natomiast tańszy niż poliolefina, ale ma niższy próg temperatury wynoszący około 105°C. Trwały, mocny i wysoce odporny na ścieranie, może być produkowany z wysoką przejrzystością, jasnymi kolorami i właściwościami zmniejszającymi palność, co czyni go wszechstronną i opłacalną opcją do zastosowań niskotemperaturowych.
Inne materiały stosowane do produkcji rurek termokurczliwych to PTFE, FEP, elastomery, guma silikonowa i kauczuk na bazie fluoru. Wybór najlepszego rodzaju materiału zależy głównie od warunków, w jakich urządzenie będzie pracować oraz od stopnia obkurczenia potrzebnego do uzyskania pożądanego uszczelnienia.
Zakładanie rurek termokurczliwych - powszechne błędy
We wcześniejszej części artykułu dowodzimy, że stosowanie koszulek termokurczliwych to prosta sprawa, ale i tu mogą pojawić się pomyłki. Najczęściej jest to wybór niewłaściwej wielkości koszulki termokurczliwej. Upewnij się, że wybierasz odpowiednią średnicę koszulki, która jest wystarczająco duża, aby pomieścić przewód, ale nie jest zbyt luźna. Częsty błąd to zastosowanie za krótkiej koszulki, która nie pokrywa całej długości przewodu, lub na przeciwnym biegunie – na używaniu zbyt długiej koszulki, która jest nieporęczna i niepotrzebnie marnuje materiał. Przed założeniem koszulki upewnij się, że powierzchnia przewodu jest czysta i sucha, bo zanieczyszczenia lub wilgoć z pewnością wpłyną na jakość połączenia. Aplikowane ciepło musi być umiarkowane, a jeżeli nie jest to pistolet termokurczliwy, a na przykład suszarka do włosów, to one też potrafią płatać figle, zwłaszcza bez odpowiednich końcówek. Nadmierna ekspozycja oznacza niechybne przegrzanie koszulki i uszkodzenie przewodu/elementu. Kwestia co prawda sytuacyjna, bo ważna przy większych instalacjach, ale też trzeba ją wymienić – brak opisu lub etykietowania, bez którego trudno później o identyfikację połączeń. Wreszcie powszechny, ludzki brak ostrożności: jeśli musisz przyciąć koszulkę termokurczliwą, to zrób to ostrożnie, aby nie uszkodzić przewodu lub samej koszulki.
