Spis treści:
Płytka stykowa pozwala na budowanie i testowanie układów elektronicznych bez konieczności lutowania wyprowadzeń elementów elektronicznych.
Co to jest płytka stykowa?
Płytka stykowa to element umożliwiający połączenie elementów elektronicznych bez konieczności lutowania. W codziennym użytkowaniu oznacza to możliwość szybkiego testowania poprawności działania układów. Płytki stykowe znajdują zastosowanie m.in. w projektach DIY i podczas tworzenia prototypów układów. Dzięki nim można szybko przetestować układ, np. przed zamontowaniem go w obudowie lub na płytce PCB. Brak konieczności lutowania elementów elektronicznych sprawia, że nawet w przypadku błędnego podłączenia lub wykorzystania nieodpowiednich podzespołów, można błyskawicznie wprowadzić zmiany i przetestować nowe rozwiązania.
Płytka stykowa jest powszechnie wykorzystywana nie tylko przez doświadczonych elektroników, ale również przez uczniów i studentów uczelni technicznych oraz domowych majsterkowiczów. Stanowi podstawowe wyposażenie warsztatu elektronicznego.
Dodatkowe informacje o płytce stykowej
Płytka stykowa ma najczęściej kształt prostokąta. Jest wyposażona m.in. w otwory i linie zasilania. Płytki występują w różnych wariantach kolorystycznych, wielkości i liczby otworów. Dodatkowo wybrane modele są oznakowane symbolami + i – oraz liczbami i literami. Takie rozwiązanie przyspiesza pracę i ułatwia identyfikację poszczególnych połączeń.
Płytka stykowa jest przeznaczona do montażu przewlekanego THT (z ang. through-hole technology). Elementy elektroniczne w obudowach THT są wyposażone w dwa wyprowadzenia w postaci drucianych nóżek (np. o długości 30 mm). Wyprowadzenia należy wprowadzić do odpowiednich otworów znajdujących się na płytce stykowej. W trakcie montażu elementów elektronicznych na płytkach tego typu należy pamiętać o jednej zasadzie. Jeden otwór jest przeznaczony do wprowadzenia jednego wyprowadzenia (lub końcówki przewodu połączeniowego).
Zalety płytek stykowych
Płytki stykowe są łatwe w użyciu nawet dla początkujących elektroników i hobbystów. Ponadto umożliwiają szybkie wprowadzanie korekt, testowanie, podłączanie i odłączanie układów. Kolejną zaletą jest trwałość. Płytka stykowa nadaje się do wielokrotnego użytku. W trakcie prawidłowego podłączania i odłączania elementów elektronicznych praktycznie nie podlega zużyciu. Dodatkowo nie niszczy wyprowadzeń elementów elektronicznych, dzięki czemu można ją bez obaw wykorzystywać w innych projektach.
Jedna płytka stykowa może być z powodzeniem wykorzystana do prototypowania i testowania kilku układów (zwłaszcza modele wyposażone w dużą liczbę otworów). Niewątpliwą zaletą płytek stykowych jest niska cena. Podstawowe modele kosztują kilka złotych. W przypadku bardziej rozbudowanych egzemplarzy, wyposażonych w kilkaset otworów, cena wzrasta do kilkunastu lub kilkudziesięciu złotych. W zamian za niewygórowaną cenę użytkownik otrzymuje uniwersalne narzędzie do pracy, pozwalające m.in. na szybkie testowanie nowych układów.
Jak działa płytka stykowa?
Płytki stykowe są wyprodukowane m.in. z lekkiego i wytrzymałego tworzywa sztucznego o grubości kilku centymetrów. Najczęściej wykorzystywane płytki stykowe mają zagłębienie znajdujące się dokładnie na środku. To zagłębienie jest poprowadzone równolegle do dłuższego boku i wyznacza oś oraz dzieli płytę na pół. Otwory w płytce stykowej są przeznaczone do wprowadzania wyprowadzeń elementów elektronicznych THT lub specjalnych przewodów połączeniowych.
Aby przetestować układ zbudowany na płytce stykowej, niezbędne jest podłączenie źródła zasilania. Początkujący elektronicy i hobbyści najczęściej wybierają baterię. Najprostsze podłączenie zasilania polega na wprowadzeniu przewodu połączeniowego, podłączonego do plusa baterii, do otworu w płytce drukowanej. Jeżeli użytkownik wybierze otwór znajdujący się w pierwszej linii, wówczas powinien podłączyć przewód połączeniowy do minusa baterii. Następnie zakończenie przewodu trzeba wprowadzić do otworu w płytce stykowej, znajdującego się w drugiej linii.
Co wynika z takiego podłączenia? Przede wszystkim wybrane otwory na płytce pełnią funkcję przekazywania energii elektrycznej bezpośrednio z baterii, a co za tym idzie mogą być wykorzystywane jako źródło zasilania.
Pozostałe informacje dotyczące działania płytki stykowej
Dla ułatwienia podłączania przewodów połączeniowych i podzespołów elektronicznych, wspomniane linie są oznaczone kolorem niebieskim (minus) i czerwonym (plus). Podłużne wyżłobienie w obudowie płytki stykowej dzieli ją na pół (jedna część jest odbiciem lustrzanym drugiej). Liczba, wielkość i rozmieszczenie otworów znajdujących się po obu stronach są identyczne.
Wewnątrz płytki stykowej znajdują się dwie metalowe listwy (przy krawędziach). Znacznie krótsze, ale również wykonane z metalu listwy są zamontowane prostopadle do dwóch najdłuższych listew. Liczba krótszych przewodników jest uzależniona od wielkości płytki, liczby otworów i rzędów. Z kolei pod każdym otworem można znaleźć specjalnie zaprojektowane wejście. Ten element zapewnia łatwe i bezpieczne podłączanie oraz odłączanie przewodów połączeniowych, a także wyprowadzeń podzespołów elektronicznych.
Podłączanie i odłączanie przewodów oraz podzespołów elektronicznych
Podczas podłączania przewodów połączeniowych lub elementów elektronicznych do płytki stykowej, niezwykle ważna jest stabilność. Z tego powodu producenci płytek przyklejają do dolnej części taśmę dwustronną. Dzięki niej można przykleić płytkę np. do blatu biurka. Warto jednak mieć na uwadzę, że niektórzy producenci używają mocnych taśm, które utrudniają odklejenie płytki. Rozwiązaniem tego problemu są uniwersalne podkładki.
Dlaczego stabilność płytki jest aż tak ważna? Przede wszystkim ze względu na bezpieczeństwo podłączania i odłączania elementów elektronicznych. Prawidłowo podłączone do stabilnej płyty podzespoły nie ulegają uszkodzeniu. Dotyczy to głównie drucianych wyprowadzeń (tak zwanych nóżek).
