Spis treści:
- 1 Dlaczego elektrośmieci stanowią tak duży problem?
- 2 Jakie ryzyko niesie z sobą wyrzucanie elektrośmieci i jakie kary za to grożą?
- 3 Co należy zrobić ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym?
- 4 Najprostsza opcja: znajdź najbliższy punkt PSZOK
- 5 Pamiętaj o możliwości pozostawienia sprzętu w sklepie lub serwisie
Elektrośmieci – w tym zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny – należą do odpadów szczególnie szkodliwych dla środowiska. Jak należy je utylizować?
Łatwa dostępność różnego rodzaju urządzeń elektronicznych sprawia z jednej strony, że coraz więcej ich kupujemy i używamy, a z drugiej strony – coraz więcej także wyrzucamy. Powodem, dla którego pozbywamy się telewizora, pralki, lodówki, a nawet telefonu komórkowego czy komputera nie musi być wcale awaria techniczna. Przy obecnym poziomie rozwoju technologicznego kupione niedawno urządzenia dziś mogą już bowiem nie zaspokajać potrzeb użytkowników. Jeśli ich odsprzedaż innemu użytkownikowi staje się niemożliwa albo nieopłacalna, zużytego sprzętu trzeba po prostu się pozbyć, ale wyłącznie w taki sposób, by było to w pełni zgodne z obowiązującymi przepisami oraz całkowicie bezpieczne dla środowiska.
Dlaczego elektrośmieci stanowią tak duży problem?
Choć na co dzień sprzęt elektroniczny nie stanowi zagrożenia dla zdrowia użytkowników, to jako odpad staje się bardzo niebezpieczny. Dzieje się tak przede wszystkim ze względu na fakt, że w elektrośmieciach obecne są liczne szkodliwe substancje chemiczne. Na przykład w starszego typu urządzeniach chłodniczych (lodówkach i zamrażarkach) znajduje się niezwykle szkodliwy gaz – freon, a w starszych urządzeniach elektronicznych elementy lutowane były spoiwem, zawierającym ołów.
Z kolei metalowe elementy konstrukcyjne w wielu urządzeniach są chromowane, a niektóre przewody – izolowane z użyciem azbestu. Świetlówki mogą zawierać rtęć, czyli jeden z najniebezpieczniejszych (obok ołowiu) metali ciężkich, który ze względu na płynny stan skupienia może wytwarzać toksyczne opary. Bardzo szkodliwe substancje znajdują się także w bateriach i akumulatorach.
Jakie ryzyko niesie z sobą wyrzucanie elektrośmieci i jakie kary za to grożą?
Wymienione substancje to zaledwie niewielka część listy wszystkich potencjalnie szkodliwych składników urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Nietrudno wyobrazić sobie, jak wiele szkody tego typu odpady mogą wyrządzić w środowisku naturalnym, jeśli zostaną wyrzucone w miejscu do tego nieprzeznaczonym. Mogą zanieczyścić glebę, a w skrajnej sytuacji przedostać się nawet do wód gruntowych. Z tego względu w Polsce wprowadzono przepisy, które nakładają obowiązek właściwego, starannego obchodzenia się z odpadami elektronicznymi nie tylko na firmy specjalizujące się w przetwarzaniu odpadów, ale także na konsumentów, którzy mają do zutylizowania elektrośmieci. Warto pamiętać, że za wyrzucenie odpadów w sposób niezgodny z prawem (np. do niewłaściwego pojemnika) grozi 5000 zł kary, a próby samodzielnego demontażu sprzętu oraz odzyskiwania z niego niektórych elementów zagrożone są grzywną w wysokości nawet do 100 000 zł!
Co należy zrobić ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym?
Przede wszystkim należy pamiętać, że elektrośmieci są szczególnego rodzaju odpadami, zatem pod żadnym pozorem nie można wyrzucać ich ani do pojemników na plastik/odpady zmieszane, ani nawet do kontenerów przeznaczonych na odpady wielkogabarytowe. Zasada ta dotyczy zarówno większych sprzętów, jak i małych, przenośnych urządzeń – w tym telefonów komórkowych, czytników czy odtwarzaczy muzycznych. Jeśli zdarzy się, że urządzenie elektryczne lub elektroniczne ulegnie awarii, należy zadbać o przekazanie go do firmy, która posiada odpowiednie uprawnienia do utylizacji takiego sprzętu albo składowania tego typu odpadów.
Najprostsza opcja: znajdź najbliższy punkt PSZOK
PSZOK to skrót od: Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Punkty takie organizują zbiórki elektrośmieci na bardzo różne sposoby. Możesz przynieść zużyty sprzęt elektroniczny, elektryczny, stare baterie, źródła światła itp. bezpośrednio do ich siedziby. W wielu miastach funkcjonują mobilne punkty zbiórek, czyli samochody ustawiane w określonych lokalizacjach i godzinach – jeśli w Twojej miejscowości działa taki mobilny punkt, aktualne informacje na temat jego przyjazdu znajdziesz z pewnością na stronie internetowej bądź w mediach społecznościowych. Często zdarza się również, że w miejscowościach zbiórki elektrośmieci organizowane są przy okazji różnego typu festynów, pikników oraz innych imprez. Zdarza się nawet, że w zamian za przywiezienie odpadów można otrzymać drobne upominki.
Pamiętaj o możliwości pozostawienia sprzętu w sklepie lub serwisie
Ze względu na duże znaczenie skutecznej zbiórki elektrośmieci dla działań proekologicznych, niezwykle ważne okazuje się, aby konsumentom łatwo było dostarczyć odpady do wyspecjalizowanych punktów zbiórki. Dlatego też obowiązek przyjmowania elektrośmieci nałożony został na wielkopowierzchniowe sklepy ze sprzętem AGD – a jeśli kupujesz w sklepie nowy sprzęt (np. nową lodówkę bądź pralkę), sprzedawca ma obowiązek umożliwić Ci jednocześnie przekazanie zużytego sprzętu do utylizacji. Jeśli natomiast oddajesz zepsuty sprzęt do serwisu i okaże się, że koszty naprawy są dla Ciebie nieopłacalne, możesz pozostawić dane urządzenie u serwisanta, a on zajmie się przekazaniem odpadu do utylizacji. Wyjątek od tej reguły stanowi sytuacja, w której urządzenie z jakichś względów może być niebezpieczne dla pracowników firmy serwisowej. Pamiętaj również, że sprzęt, który oddajesz musi być kompletny – absolutnie nie próbuj samodzielnie go demontować.
