Spis treści:
Każdy proces lutowania jest nieco inny, nie wahaj się więc eksperymentować z różnymi rodzajami topników i metodami aplikacji, aby znaleźć ten, który najlepiej odpowiada potrzebom i preferencjom. W każdej próbie jednak potrzebne są sprawdzone rozwiązania.
Lutowanie. Jaki topnik do SMD?
Topniki są nieodłącznym elementem procesu lutowania, odgrywając kluczową rolę w zapewnieniu trwałego i niezawodnego połączenia pomiędzy elementami elektronicznymi a płytką drukowaną. W dzisiejszym artykule mały przegląd topników do lutowania elementów na powierzchni (SMD – Surface Mount Device).
Lutowanie SMD i topniki - na dobry start
Topnik zawiera aktywne składniki, takie jak kalafonia lub kwasy organiczne, które reagują z tlenkami na powierzchni metalu. Warto wiedzieć, że istnieje wiele rodzajów topników dostępnych na rynku. Mieszczą się w tym topniki na bazie wody, żywicy, żywicy roztworu alkoholu (RA) oraz no-clean.
Topnik odpowiedni do potrzeb i preferencji to podstawa, gdy na poważnie bierzemy pod uwagę środowisko pracy, wymagania procesu lutowania i preferencje dotyczące czyszczenia po lutowaniu. Topnik powinien ułatwiać rozpływanie się lutu, zapobiegać powstawaniu oksydacji (utleniania) i umożliwiać tworzenie trwałych połączeń. Jak to działa? Po podgrzaniu topnik aktywuje się i zaczyna usuwać tlenki, zapobiegając ich zakłócaniu procesu lutowania.
Dobry topnik do SMD wspomaga również zwilżanie, czyli zdolność stopionego lutowia do rozprzestrzeniania się i przylegania do metalowych powierzchni. Zmniejszając napięcie powierzchniowe lutu topnik zapewnia jego płynny i równomierny przepływ, tworząc mocne i niezawodne połączenia lutowane.
Naturalna kalafonia z żywicy
Bodaj najbardziej podstawowy topnik lutowniczy stosowany od ponad tysiąca lat to naturalna kalafonia pozyskiwana z żywicy smoły sosnowej. Jest destylowana w celu uzyskania klarownej, wodno-białej kalafonii stosowanej w topnikach lutowniczych. Kalafonia to zbiór naturalnie występujących kwasów, głównie kwasu abietynowego i jego homologów. W przypadku stosowania jako topnik lutowniczy przezroczysta kalafonia jest rozpuszczana w rozpuszczalniku – zwykle jest to alkohol izopropylowy. Stosowana w ten sposób, bez dodatku aktywatorów kwasowych, określana jest jako topnik kalafoniowy typu R. Zalety to ekologiczność, brak substancji toksycznych, łatwość użycia i odporność na wysokie temperatury. Wymaga jednak ostrożnego przechowywania – uwaga na wilgoć i UV.
Topnik no-clean
Topniki no-clean mogą być wykonane z naturalnej kalafonii lub zawierać żywice syntetyczne. Roztwory topników no-clean na bazie kalafonii są zasadniczo takie same jak topniki z wykorzystaniem kalafonii (typu R), ale zwykle zawierają naturalną kalafonię gumową w znacznie niższym stężeniu niż stosowana w roztworach topników typu R (R, RMA i RA). Prawdziwie syntetyczne topniki no-clean zawierają żywice… cóż, syntetyczne, które nadają topnikowi te same pożądane właściwości, co produkt z naturalnej kalafonii. Roztwory topników typu no-clean mogą również zawierać dodatkowe aktywatory i warto pamiętać, że ich pozostałości mogą prowadzić do korozji. Niewątpliwa zaleta to brak konieczności czyszczenia, a w konsekwencji oszczędność czasu i kosztów.
Topniki rozpuszczalne w wodzie
Rozpuszczalne w wodzie topniki wykorzystują żywice rozpuszczalne w wodzie, których pozostałości należy usunąć za pomocą płukania wodą. Niektóre topniki rozpuszczalne w wodzie są roztworami na bazie wody, co eliminuje potrzebę stosowania roztworu topnika na bazie alkoholu. Jest to jeden ze sposobów na zmniejszenie emisji LZO dla tych producentów, którzy działają zgodnie z rygorystycznymi przepisami ochrony środowiska. Aktywatory kwasowe powszechnie stosowane w topnikach rozpuszczalnych w wodzie obejmują kwasy organiczne, związki zawierające chlor lub brom, amidy oraz sole organiczne. Aktywatory są żrące i powinny zostać usunięte z płytki drukowanej, aby zapewnić długoterminową niezawodność. Bezpieczne, bez zapachu i łatwe w czyszczeniu, ale cechuje je mniejsza efektywność w lutowaniu tworzyw sztucznych, aluminium czy po prostu materiałów o wysokiej przewodności cieplnej.
Topniki do SMD w Botland
Ciekawa propozycja to topnik AG5 do lutowania płytek SMD. Sposób aplikacji to pędzelek w parze ze 100ml butelką. Sprawdzi się świetnie w procesach cynowania (zakres temp. roboczej ok. 300ºC – 400ºC) i lutowania elementów, które są pokryte lakierami poliuretanowymi. Inna opcja to topnik Flux TK83 – alkoholowy roztwór kalafonii z dodatkiem aktywatorów organicznych. Służy do pracy z temperaturą maks. do 280°C. Sprawdzi się wszędzie tam, gdzie niezbędne są montaż mieszany, pobielanie końcówek przewodów oraz lutowanie maszynowe w elektronice profesjonalnej i użytkowej.
Jednocześnie na czoło wysuwa się tutaj jeden z podstawowych parametrów, na które obowiązkowo należy zwrócić uwagę – planowany charakter pracy jest oczywiście związany z temperaturą roboczą, jaką będziemy ustawiać na naszej stacji lutowniczej. Najlepsze topniki i kalafonie w Botland to zbiór obowiązkowych materiałów i akcesoriów dla każdego warsztatu – w ich opisach na stronie sklepu znajdziecie nie tylko precyzyjne parametry techniczne, ale i wskazówki co do sugerowanego zastosowania.
